Dévotion et politique

Le ‘plan’ de Bruxelles dessiné par Gilles Van der Hecken (vers 1535)

Auteurs

  • Chloé Deligne
  • Claire Billen

Samenvatting

Dans le fonds Francis Douce de la Bodleian Library à Oxford, sous le n°373, est conservé un manuscrit remarquable, œuvre de Gilles Van der Hecken, un chanoine du prieuré des Sept Fontaines décédé en 1538.1 Mieux connu sous le titre de Labyrinthi, c’est un manuscrit de papier contenant 32 dessins ‘exceptionnellement complexes en pleine page, constituant une encyclopédie condensée de la doctrine chrétienne de la fn du Moyen Âge’.2 Chaque dessin est enrichi de nombreuses mentions textuelles qui indiquent le nom des fgures allégoriques et des personnages représentés, ou qui reprennent des extraits de textes sacrés. Chaque dessin est également accompagné, sur le folio qui lui fait face, de six vers latins écrits en hexamètres et de vers en moyen néerlandais. Ils explicitent le sens des dessins et leur sont probablement postérieurs.3 Le trente-deuxième et dernier folio, dont la place originelle dans le manuscrit est discutée, ofre une représentation graphique inachevée de la ville Bruxelles, la première connue à ce jour puisqu’elle daterait des environs de 1535 (fg. 1 et fg. 2). À titre indicatif, rappelons que la carte de Jacques de Deventer, retenue comme la première représentation géographique de Bruxelles, est datée de la décennie 1550-1560.4

Downloads

Download data is not yet available.

Biografieën auteurs

  • Chloé Deligne

    Chloé Deligne (1972) is senior onderzoekster bij het Fonds de la Recherche scientifique (FRS-FNRS) in België. Zij doceert middeleeuwse geschiedenis, stadsgeschiedenis en milieugeschiedenis aan de Université Libre de Bruxelles (ULB). Haar onderzoek richt zich aan de ene kant op de interactie tussen verstedelijking en de milieuomstadigheden in de vormalige Lage Landen en aan de andere kant op de sociale, politieke en symbolische aspecten van hun stedelijke ruimte. Zij heeft bijzondere aandacht voor waterbeheer in de stad, bosbeheer en landschappen, stedelijke landbouw en verontreiningingen. Haar intellectuele medeplichtigheid met Claire Billen heeft al een lange traditie (Billen, C. & Deligne, C. ‘Stedelijke ruimte : infrastructuur, technologie en macht’, in A.-L. Van Bruaene, B. Blondé & M. Boone, red., Gouden eeuwen. Stad en samenleving in de Lage Landen (1100-1600) (Gent 2016) 207-249 ; Billen, C. & Deligne, C. ‘De winters van Bruegel. Weerspiegeling van het dagelijkse leven ?’, in S. Van Sprang & T. L. Meganck, red., Bruegels wintertaferelen. Historici en kunsthistorici in dialoog (Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België) (Brussel 2018) 129-147. 

  • Claire Billen

    Claire Billen (1947) is emeritus hoogleraar aan de ULB (Université Libre de Bruxelles, onderzoeksgroep SociAMM) waar ze de sociale en economische geschiedenis van de Middeleeuwen, vergelijkende stadsgeschiedenis en ecologische geschiedenis heeft gedoceerd. Ze heeft ook diverse interdisciplinaire onderzoeksgroepen geleid die actief waren in de context van het “Instituut voor het beheer van de natuurlijke omgeving en van ruimtelijke planning” (IGEAT) van de ULB. Haar laatste werk, met Marc Boone uitgevoerd : Bans et édits pour la ville de Tournai en temps de peste (1349-1351). Les transcriptions retrouvées de Frédéric Hennebert, Koninklijke Commissie voor Geschiedenis (Brussel 2021) heeft de Henri Pirenne prijs gekregen.

Downloads

Gepubliceerd

2022-01-01

Nummer

Sectie

Artikel

Citeerhulp

Billen, C. (2022). Dévotion et politique : Le ‘plan’ de Bruxelles dessiné par Gilles Van der Hecken (vers 1535) (C. Deligne , Trans.). Noordbrabants Historisch Jaarboek, 39, 95-109. https://platform.openjournals.nl/NHJ/article/view/19734