Vaders trots, Bergens glorie

Een meisjesportret door Davidt Finson, Bergen op Zoom 1632

Samenvatting

Toeval bestaat. Zo kun je in den vreemde onverwacht iemand uit je geboorteplaats tegen het lijf lopen. Maar bijzonder is het pas wanneer die stadsgenote ruim 325 jaar ouder is dan jij, en je ondanks haar zwijgen toch achter haar naam komt. Dankzij een ketting met gouden penning die zij om haar hals draagt… Een verhaal over een schilder en een portret, over een belegering en een penning, over een trotse vader en zijn liefallige dochter. Dit artikel beschrijf eerst de ontdekking van een zeventiende-eeuws kinderportret uit Bergen op Zoom om vervolgens uitgebreid stil te staan bij de relatief onbekende kunstenaar, de wijze waarop hij na zijn komst in de Scheldestad aansluiting vond binnen de samenleving, opdrachtgevers kreeg en wist te stijgen op de maatschappelijke ladder. Daarna wordt ingegaan op het gebruik om na de succesvolle verdediging van de stad tegen de Spaanse troepen van Parma (1588) en Spinola (1622) gouden en zilveren penningen te laten vervaardigen. Het stadsbestuur schonk deze penningen aan personen die zich verdienstelijk hadden gemaakt bij de stadsverdediging of aan hooggeplaatste gasten. Wanneer de ontvangers van deze zogeheten beloningspenningen in kaart kunnen worden gebracht, zou het in principe mogelijk zijn om de identiteit van het geportretteerde kind te achterhalen. Wie was zij en hoe zag haar leven eruit? De in dit artikel beschreven zoektocht leidt niet alleen naar de naam van het meisje, maar geef ook een beeld van de stad waarin zij opgroeide, een Brabantse vestingstad waar rijk en arm, burger en militair, regent en kunstenaar, gereformeerd en katholiek, letterlijk en fguurlijk dicht bij elkaar leefden en werkten. Een samenleving ook, waarin status en identiteit niet onveranderlijk bleken.